Het is de week van de werkstress, iets waar de magazijnen soms van overlopen. Chauffeurs die zich opgejaagd voelen, rijden misschien een paar procent sneller maar verliezen tegelijkertijd de veiligheid vaak uit het oog. Tijdens de Dag van het Magazijn bleek dat in veel magazijnen flink wordt geworsteld met het spanningsveld tussen productiviteit en veiligheid.
Werkstress is ook in de logistiek een groot probleem. Uit het Nationaal Onderzoek Heftruckchauffeurs 2020 blijkt dat maar liefst zestig procent van de heftruckchauffeurs met stress kampt. Zeventien procent heeft zelfs heel vaak last van werkstress. Dat heftruckchauffeurs daaronder lijden, blijkt eveneens uit het onderzoek. Velen van hen noemen een te hoge werkdruk als grootste irritatie op het werk. Een irritatie die bovendien leidt tot verzuim. Uit de Factsheet 'Werkstress' van TNO blijkt immers dat 35 procent van al het werkgerelateerde verzuim in Nederland te wijten is aan werkstress.
Dat werkstress juist in magazijnen zo’n groot probleem is, is goed verklaarbaar. Elke vrachtauto levert immers weer een deadline op. Als die deadline wordt gemist, vertrekt de vrachtauto te laat en komt het hele afleverschema in de knel. Dat leidt tot boze telefoontjes van klanten die zitten te wachten op hun order. Daarnaast zijn er weinig bedrijfsafdelingen waarin zo sterk de nadruk op efficiëntie wordt gelegd als in het magazijn. Veel bedrijven beschouwen logistiek louter als kostenpost, dus moeten die kosten zo laag mogelijk. Bovendien wordt vandaag de dag elke handeling door het scannen van een barcode, het indrukken van een knop op de heftruckterminal of het inspreken van een commando nauwgezet vastgelegd. Dat maakt het wel erg gemakkelijk om van elke heftruckchauffeur exact de productiviteit te meten. Steeds vaker worden chauffeurs op die cijfers aangesproken.
Grootste risico bij Bavaria
Op de Dag van het Magazijn liet warehouse manager Anouk van Dijk een mooi en eerlijk verhaal horen over de vorderingen van Bavaria op het gebied van veiligheid. De Brabantse bierbrouwer heeft het afgelopen jaar veel energie gestoken in veiligheid, waaronder het maken van een risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Werkstress kwam als grootste risico uit de bus. Veel heftruckchauffeurs van Bavaria voelden zich in hun werk opgejaagd, wat ten koste ging van hun rijgedrag. Op plaats drie van de top vijf grootste risico’s stond vermoeidheid / in slaap vallen. Ook dat komt deels wellicht door de hoge werkstress. Chauffeurs die zich opgejaagd te werk gaan, zullen sneller last van vermoeidheid krijgen.
Eén van de belangrijkste veiligheidsmaatregelen van Bavaria was de begrenzing van de snelheid op vijftien kilometer per uur en de invoering van ‘slowzones’. Op drukke en onoverzichtelijke kruispunten, op de vloer aangeduid met grote letters ‘SLOW’, zijn heftruckchauffeurs verplicht het gas los te laten. Een en ander gaat wel ten kosten van de productiviteit, geeft Van Dijk toe: “Vorig jaar lag de productiviteit op 280, nu op 275. Dat is twee procent lager. Tegelijkertijd is echter ook de bezettingsgraad van ons magazijn gestegen, wat ook een negatieve impact op de productiviteit heeft. Al met al vind ik dat we toch een goede prestatie hebben geleverd.”
Petitie voor lagere werkdruk
Niet alleen Bavaria worstelt met de begrippen veiligheid en werkdruk, ook Jumbo doet dat. De supermarktketen behoorde met het distributiecentrum in Breda tot één van de genomineerden voor de titel Veiligste Magazijn van Nederland. Die nominatie zag Karel de Jong, directeur supply chain van Jumbo, beloond worden met een zilveren onderscheiding. De dag ervoor had dezelfde De Jong nog een petitie ontvangen van vakbond FNV met een pleidooi om de werkdruk te verlagen. “Al hebben we meer dan honderd procent productie, we worden toch aangesproken op ons werktempo. Uitzendkrachten en collega’s met tijdelijke contracten worden nog meer opgejaagd. Dat opjagen moet stoppen”, aldus de voorzitter van het FNV Landelijk Vakbondscomité.
Natuurlijk heeft Jumbo meerdere distributiecentra en zullen de medewerkers lang niet in elk distributiecentrum even hard worden opgejaagd. Niettemin doemt de vraag op of een veilig magazijn en opgejaagde medewerkers samen gegaan. Karel de Jong wees in zijn dankwoord op de enorme groei die Jumbo het afgelopen jaar heeft doorgemaakt. Door twee grote overnames in vijf jaar tijd – met een groot aantal nieuwe distributiecentra – stond een groot deel van de operatie lange tijd in het teken van groei, wat gepaard gaat met onrust. “Wij wilden meedoen om met onze mensen iets op de mat te leggen. Als we dan meteen zilver winnen, moet ik mjn medewerkers een groot compliment maken. Juryvoorzitter René de Koster in zijn toelichting op het zilver van Jumbo: “Efficiëntie en veiligheid staan bij Jumbo soms onder druk. Dat kan nog worden verbeterd.”
Stilleggen op piekmomenten
Veilig werken moet altijd voorop staan, hoe hoog de werkdruk ook is. Medewerkers mogen en moeten vaak hard werken, maar dat mag nooit ten koste gaan van de veiligheid. Hoe je dat bereikt, liet Valeo Services zien bij de uitverkiezing tot het Veiligste Magazijn in 2014. Op het moment dat op piekmomenten de werkstress op de magazijnvloer toeneemt en daardoor hectische situaties ontstaan, grijpt het management van dit bedrijf in en wordt de operatie stilgelegd. De medewerkers worden bij elkaar geroepen om de hectiek te bespreken zodat de rust weer terugkeert.
Een beter signaal over het belang van veiligheid kan dit bedrijf niet geven. De operatie wordt hiervoor zelfs op piekmomenten stilgelegd, wat de consequenties daarvan ook zullen zijn.