Het aantal mobiele robots in magazijnen groeit sterk. Ze rijden vaak tussen de mensen en nemen een deel van hun werk over. Omdat de Arbeidsinspectie wil weten wat de gevolgen van deze robots voor de veiligheid en het welzijn van medewerkers zijn, heeft TNO uitgebreid onderzoek gedaan naar deze nieuwe technologie. Wat blijkt: het werk wordt veiliger en gezonder, maar vaak ook eentoniger.
Misschien rijden ze al rond in jouw magazijn: automatisch geleide voertuigen (AGV’s) of autonome mobiele robots (AMR’s). Omdat bedrijven moeite hebben om heftruckchauffeurs en orderpickers te vinden, maken ze steeds vaker gebruik van deze onbemande voertuigen. Ze nemen het intern transport van goederen in het magazijn over, zodat de medewerkers daarmee geen tijd meer verspillen. Die kunnen zich volledig concentreren op hun belangrijkste taak. Meestal is dat het verzamelen van orders.
Eerst even een korte uitleg, want ogenschijnlijk doen AGV’s en AMR’s exact hetzelfde: ze rijden rond zonder chauffeur. Toch is er een belangrijk verschil. AGV’s rijden een vooraf vastgestelde route en kunnen niet daarvan kunnen afwijken. AMR’s daarentegen kunnen zelfstandig hun weg door het magazijn vinden en dus ook een omweg nemen als de geplande route is geblokkeerd. Omdat AMR’s flexibeler en makkelijker inzetbaar zijn, is de interesse voor deze zelfrijdende robots de afgelopen jaren sterk toegenomen.
Minder fysieke belasting
Het onderzoek van TNO laat zien dat AGV’s en AMR’s zowel positieve als negatieve gevolgen hebben voor het werk van magazijnmedewerkers. Positief is dat de fysieke belasting van de medewerkers afneemt. Ze hoeven minder ver te lopen, minder goederen te dragen en minder aan karren of rolcontainers te trekken. Omdat de onbemande voertuigen de goederen naar de medewerkers toebrengen, kunnen die blijven staan op hun werkplek. Vaak is dat een ergonomisch ingericht werkstation, wat de kans op lichamelijke klachten verder verkleint.
Positief is dat ook de veiligheid op de werkvloer toeneemt. Met de komst van AGV’s en AMR’s daalt het aantal heftrucks, reachtrucks en ander door mensen bestuurd materieel, die naar schatting meer dan de helft van de ongevallen in magazijnen veroorzaken. AGV’s en AMR’s rijden veel langzamer en zijn uitgerust met veiligheidssensoren, waardoor de kans op ongevallen afneemt. Ook zorgt een AGV- of AMR-systeem doorgaans voor meer orde en netheid, wat eveneens bijdraagt aan een veiligere werkomgeving.
Eentonig en repetitief werk
Nadeel is dat de kwaliteit van arbeid afneemt, onder meer omdat het werk eentoniger wordt. Medewerkers zijn vaak gekluisterd aan hun werkstations, waar ze alleen nog maar handelingen uitvoeren met een sterk repetitief karakter. Ook hebben medewerkers minder autonomie, omdat de snelheid van werken wordt opgelegd door het AGV- of AMR-systeem. Ze kunnen dus niet even lekker de beuk erin gooien of het juist iets kalmer aandoen.
Sommige systemen produceren veel geluid, wat kan bijdragen aan een onaangename werkomgeving. Tot slot neemt het aantal informele contactmomenten doorgaans af omdat medewerkers geen collega’s meer tegenkomen, behalve natuurlijk wanneer de werkstations naast elkaar liggen. Uit interviews met gebruikers en leveranciers van AGV’s en AMR’s blijkt dat vaak maar weinig aandacht is voor variatie en uitdaging in het takenpakket, de mogelijkheden voor onderlinge interactie en de autonomie van medewerkers.
Vraag medewerkers om advies
TNO adviseert het bedrijfsleven om bij aanschaf van een AGV- of AMR-systeem zowel de ondernemingsraad als de medewerkers in een vroegtijdig stadium erbij te betrekken. Niet alleen om hen te informeren, maar ook om hun advies te vragen. De kennis en ervaring van medewerkers kunnen helpen om de prestaties van het systeem te verbeteren, maar ook ervoor zorgen dat de kwaliteit van arbeid gewaarborgd is. Neem medewerkers mee naar een voorbeeldsysteem, zodat ze weten wat ze kunnen verwachten. Dat vergroot tegelijkertijd het draagvlak voor de nieuwe werkwijze.