Nog voordat 2016 halfweg is, tellen we al zes doden door ongevallen met heftrucks. Dat zijn meer doden dan normaal gesproken in een heel jaar vallen. Uit onderzoek blijkt dat lang niet alle heftruckchauffeurs een opleiding hebben genoten, terwijl juist het trainen van chauffeurs een eerste stap in het creëren van een veilige werkomgeving zou moeten zijn. Dat hoeft echt niet veel te kosten
In Rotterdam is een vrouw doodgereden door een heftruck. In Schijndel is een man omgekomen bij laad- en loswerkzaamheden met een heftruck. In Bergharen is een man gedood door een stalen balk bij het laden met een heftruck. In Nunspeet kwam een man om het leven na een val van hoogte met een heftruck. Dit is een greep uit de voorbeelden van ongevallen met heftrucks die dit jaar hebben plaatsgevonden. Als de trend uit het eerste halfjaar zich doorzet, breken we dit jaar het record aantal dodelijke slachtoffers.
Naar de oorzaken van de stijging is het gissen. Is het toeval dat de stijging van het aantal dodelijke slachtoffers samenvalt met het aantrekken van de economie en de toename van de logistieke activiteiten in Nederland? Neemt de werkdruk in de warehouses daardoor toe? Doen we nu meer dan voorgaande jaren een beroep op heftruckchauffeurs zonder ervaring en misschien ook zonder opleiding?
Falende rijvaardigheid
Damyam van Doornik, instructeur van BLOM opleidingen, heeft in het kader van zijn opleiding tot middelbaar veiligheidskundige onderzoek gedaan naar de toegevoegde waarde van heftruckopleidingen. Daaruit blijkt onder meer dat 82 van de 1176 overtredingen die Inspectie SZW in 2014 heeft geconstateerd, betrekking heeft op chauffeurs die onvoldoende zijn opgeleid. Ze zijn er dus nog in overvloed: bedrijven met chauffeurs die niet is geleerd hoe ze een heftruck veilig moeten bedienen.
Uit analyse van 1660 ongevallen in 13 jaar tijd blijkt dat in 61 procent sprake is van falende rijvaardigheid, bijvoorbeeld omdat chauffeurs zijn afgeleid, onjuist gedrag vertonen of onbedoeld bepaalde functies van de truck in werking hebben gezet. Natuurlijk, ook chauffeurs met een opleiding kunnen worden afgeleid of per ongeluk de machine in beweging zetten. Een opleiding is geen garantie dat de chauffeur altijd veilig zal handelen. Maar een goede opleiding die periodiek wordt herhaald, zorgt wel voor een beter veiligheidsbewustzijn.
Failliet verklaard
Behalve dodelijke ongevallen kan het ontbreken van een heftruckopleiding ook financiële consequenties hebben. De Inspectie SZW kan boetes uitdelen van € 450 voor de chauffeur en € 3000 tot € 15.000 voor de werkgever. Daarnaast kan ondeskundig gebruik van heftrucks leiden tot schades aan goederen en materieel.
De indirecte kosten in geval van een ongeval zijn vaak nog veel hoger, zoals blijkt uit het verhaal van een bedrijf uit Amersfoort. Een heftruck heeft in dit bedrijf over de voet van een medewerker gereden met een verbrijzelde voet als gevolg. Omdat de chauffeur geen opleiding had genoten, heeft de rechter verklaard dat de werkgever voor honderd procent in gebreke is gebleven en de medewerker moet compenseren. Het bedrijf met vier werknemers is door de financiële consequenties uiteindelijk failliet verklaard.
Stappenplan
Van Doornik heeft een stappenplan opgesteld waarmee bedrijven hun veiligheid flink kunnen verbeteren:
1. Stuur alle heftruckchauffeurs naar een erkende opleider.
2. Onderbreek de werkzaamheden als sprake is van onveilige situaties.
3. Maak ‘heftrucks’ tot een vast agendapunt bij toolbox-meetings, werkoverleg en vergaderingen.
4. Laat chauffeurs voor aanvang van werkzaamheden een last-minute risico-analyse invullen.
5. Leidinggevenden hebben een belangrijke rol. Toets hun competenties op het gebied van veiligheid met een assessment.
6. Blijf de competenties van chauffeurs ook na de opleiding toetsen aan de hand van een competentielijst.
7. Voer audits in door interne en eventueel externe specialisten.
Een kostenberekening leert dat dit stappenplan in een omgeving met één heftruckchauffeur net iets meer dan duizend euro per jaar kost. Hoe groter het aantal heftrucks, hoe lager dit bedrag per heftruckchauffeur wordt. Duizend euro dus, niet meer. Hoeveel is veiligheid u waard?
Lees ook meer over het MVK-afstudeeronderwerp van instructeucteur Edward van Dijk: "Hoe vaak controleert u de veiligheidsvoorzieningen?"