Een heftruck is een handig, maar niet per definitie veilig hulpmiddel. Ondanks het contragewicht en de opties om de snelheid in bochten te beperken ligt het kantelgevaar op de loer. Om te voorkomen dat chauffeurs onder een kantelende heftruck bekneld raken, zijn ze meestal voorzien van een gordel. Een onhandig ding, volgens veel chauffeurs. Zijn andere oplossingen toegestaan?
In onze auto denken we er niet over na. Een irritant piepje na het starten van de motor zorgt ervoor dat we de veiligheidsgordel maar wat graag omgespen. De meeste mensen zouden het waarschijnlijk niet eens merken als dat piepje zou worden uitgeschakeld. Het omdoen van de gordel is onderdeel van de vaste routine geworden als we de auto instappen, net zoals de sleutel in het contact steken, de koppeling intrappen en wegrijden.
Hoe anders is dat als we op de heftruck zitten. De meeste machines in Nederland zijn voorzien van een gordel, maar veel chauffeurs kunnen maar niet wennen aan die veiligheidsvoorziening. Eén van die redenen is ongetwijfeld het veelvuldig op- en afstappen. Heftruckchauffeurs kunnen niet een dag lang op hun stoel blijven zitten. Voortdurend moeten ze van hun truck af om een barcode te scannen, loshangend folie verwijderen, een label van een printer pakken of wat dan ook. Een gordel vast- en losmaken kost tijd en die gunnen zij - en soms ook hun baas - zichzelf niet.
Gordel niet verplicht
Het goede nieuws is dat heftruckchauffeurs niet verplicht zijn een gordel om te doen. Artikel 7.17a van het Arbeidsomstandighedenbesluit (kortweg het Arbobesluit) stelt dat mobiele arbeidsmiddelen zodanig moeten zijn uitgerust dat de gevaren als gevolg van het kantelen of omvallen zo veel mogelijk worden beperkt. Dat kan door een gordel te installeren en die steeds weer om te doen.
In het Arbobesluit worden heftrucks echter als aparte categorie benoemd (artikel 7.17a lid 5). De letterlijke tekst luidt als volgt:
Heftrucks waarmee een of meer personen kunnen worden vervoerd, zijn zodanig uitgerust, dat het gevaar van kantelen of de gevolgen daarvan zoveel mogelijk worden beperkt door:
a. een bestuurderscabine;
b. een inrichting die verhindert dat de heftruck kantelt;
c. een inrichting die ervoor zorgt dat, indien de heftruck kantelt, er voor de te vervoeren personen voldoende vrije ruimte is tussen de grond en bepaalde delen van de heftruck;
d. een inrichting op elke zitplaats van de heftruck, waarmee de op de truck aanwezige personen zich op de zitplaats kunnen vastzetten, of
e. andere voorzieningen met een gelijk veiligheidsniveau.
Kortom: een gordel is een erkende voorziening waarmee bedrijven aan de wet voldoen, maar er zijn ook andere oplossingen mogelijk. Die variëren van een volledig gesloten cabine tot een veiligheidshekje of veiligheidsbeugel. Een dergelijke beugel bevindt zich aan weerszijden van de chauffeur en moet omhoog worden geklapt om een heftruck te kunnen verlaten. Een beugel voorkomt net als een gordel dat chauffeurs onder een kantelende heftruck bekneld kunnen raken, maar is in de praktijk wellicht een stuk gebruiksvriendelijker. Let op: het is verplicht om een gordel te dragen, wanneer deze aanwezig is op de zitplaats in de gesloten cabine of in de heftruck met beugel!
Geldt niet voor reachtrucks
Let op: het bovenstaande geldt alleen voor heftrucks, niet voor reachtrucks. Heftruckproducent Toyota Material Handling legt in een goed geschreven blog uit waarom dat zo is: een heftruck kan bij onvakkundig gebruik zowel voorwaarts als zijwaarts kantelen. Omdat een chauffeur de neiging heeft om uit een kantelende truck te springen - vrijwel altijd in de richting waarin de truck valt - is de kans op beknelling groot. Daarom is een voorziening nodig die de chauffeur op zijn plek houdt, of dat nu een gordel, beugel of cabine is.
Een reachtruck daarentegen kan alleen aan de achterzijde worden verlaten. Maar als een reachtruck kantelt, is dat nooit naar achteren. De kans dat dat een reachtruckchauffeur dus onder een kantelende machine bekneld raakt, is nihil. Een gordel, beugel of andere voorziening is op een reachtruck dan ook niet verplicht.
Overleg met chauffeurs
Hebben uw heftruckchauffeurs een hekel aan het gebruik van de gordel? Onderzoek dan of het inzetten van een reachtruck in plaats van een heftruck een optie is. Of vraag uw heftruckleverancier naar alternatieven voor de gordel, zoals een veiligheidshekje of veiligheidsbeugel. Overleg met uw chauffeurs welke oplossing hun voorkeur heeft. Het gaat immers om hun veiligheid.