Intern transportmaterieel zoals heftrucks en reachtrucks vormen een groot risico in het magazijn. Reden genoeg dus om tijdens de Dag van het Veilige Magazijn uit te leggen hoe je de kans op aanrijdingen tot een minimum beperkt. Directeur Jan Hommes van BMWT, de branchevereniging voor leveranciers van werkmateriaal, legde uit welke vier factoren bepalend zijn voor de veiligheid in het magazijn.
Jan Hommes is een fervent wielrenner. Dat is een sport met de nodige risico’s, weet de directeur van BMWT. “Als je veilig wil fietsen, moet allereerst je materiaal goed zijn. Denk aan de remmen en de versnellingen. Uiteraard moet je als wielrenner ook weten hoe je je fiets goed door de bochten moet sturen. Daarnaast heb je te maken met de omgeving, zoals de weg met alle bijbehorende obstakels in de vorm van kruispunten en rotondes. Het laatste aspect is het gedrag: houden we ons aan de verkeersregels of niet?”
In het voorbeeld van Hommes worden vier factoren genoemd die bepalend zijn voor de veiligheid: de machine, de mens, de omgeving en het gedrag. Die vier factoren gelden niet alleen voor wielrenners, maar ook voor bestuurders van hef- en reachtrucks. “Elk jaar vinden gemiddeld 235 ernstige ongevallen plaats, waarvan 21 met blijvend letsel en 4 met dodelijke afloop. Veiligheid is dus wel degelijk een issue. Maar een hoog veiligheidsniveau is mogelijk, bij ieder bedrijf in iedere sector.”
Factor 1: Machine
De allereerste factor van belang is de machine. Is dat de juiste machine voor de juiste toepassing? “Wij zien veel bedrijven die in het verleden voor een bepaald doel een hef- of magazijntruck hebben aangeschaft. Maar in de loop der jaren is het bedrijf veranderd, waardoor die machine eigenlijk niet meer geschikt voor de toepassing waarvoor die wordt gebruikt”, legt Hommes uit.
Een andere vraag is of de machine de jaarlijkse veiligheidskeuring heeft ondergaan. En voert de bestuurder de verplichte veiligheidscheck uit voordat hij op de machine stapt? Doen alle veiligheidsfuncties het nog? “Ga niet aan het werk met een machine die niet op orde is. Kijk daarnaast ook naar de schaderapporten. Analyseer wat er allemaal fout gaat, zodat je maatregelen kunt nemen.”
Factor 2: Omgeving
Behalve de machine moet ook het magazijn veilig zijn. De wettelijk verplichte risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E) is een instrument dat helpt om de risico’s in kaart te brengen en voor elk risico een plan van aanpak te formuleren. Hommes geeft een paar tips. Zorg voor gescheiden loop- en rijpaden. Ontwerp een verkeersplan. “En kijk op de website van de Code Gezond en Veilig Magazijn. Daar staan oplossingen voor de tien belangrijkste risico-hotspots in het magazijn.”
Wie een stap verder wil gaan, kan de BMWT vragen om een Magazijn Veiligheid Scan uit te voeren. “Dan krijg je bezoek van een specialist die een rapport oplevert volgens het stoplichtprincipe. Groen zijn de punten die in orde zijn, oranje zijn de punten waarmee je deze week aan de slag moet en rood zijn de punten die je gisteren al voor elkaar had moeten hebben.”
Factor 3: Mens
Volgens Hommes is de menselijke factor misschien wel het belangrijkste. “Als je ongevallen analyseert, blijkt dat de machine en de omgeving maar zelden het probleem is. Meestal is dat het gedrag van mensen. Mensen raken afgeleid, waardoor processen soms net iets anders verlopen dan de bedoeling was. Daarom is het belangrijk om met de mensen zelf in gesprek te gaan.”
Daarnaast moeten alle mensen over de juiste vaardigheden beschikken. Bestuurders moeten weten hoe ze veilig met hun machine moeten omgaan. Die moeten een instructie hebben gehad, bijvoorbeeld in de vorm van een heftruckopleiding. “Belangrijk is dat bestuurders weten wat de risicofactoren in hun eigen werkomgeving zijn. En zorg dat ook alle andere mensen in het magazijn weten wat ze moeten doen om aanrijdingen te voorkomen.”
Factor 4: Cultuur en gedrag
Cultuur gaat over de vraag “hoe je met elkaar de dingen doet”, stelt Hommes. “Ik noem bewust de woorden ‘met elkaar’, want veiligheid creëer je met elkaar. Je moet daar samen aan werken. Je moet elkaar op veiligheid kunnen aanspreken. Vraag je zelf eens af: durf je je baas aan te spreken als hij zonder de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen zoals veiligheidsschoenen door het magazijn loopt? Of laat je het varen? Het antwoord op die vraag zegt iets over de veiligheidscultuur.”
Voor Hommes staat vast dat veiligheid altijd op de eerste plaats moet staan. “Uit mijn ervaring als jurylid van de Prijs Veiligste Magazijn weet ik inmiddels dat veiligheid ook bijdraagt aan de productiviteit. Want wat gebeurt er als de veiligheid verbetert? Dan ontstaan er minder schades, is er minder stilstand en wordt er rustiger en beter gewerkt. Bovendien voelen medewerkers zich prettiger. Zeker bij de huidige schaarste op de arbeidsmarkt kan veiligheid helpen om medewerkers te binden en te behouden.”